De opkomst van de sociale media

Of misschien had de titel moeten zijn: hoe je steeds controle over je eigen dingen verliest. En waarom internetters dommer geworden zijn.

Als tiener had ik nog zo’n ouderwetse DOS computer. Een harde schijf van 30 MB, een beeldscherm dat geen kleuren kon tonen, en internet was er alleen op de bibliotheek, en later ook op school. Alle werkstukken en brieven stonden op mijn eigen computer. Om ze aan anderen te geven moest ik met diskettes werken.

Later werd ik een fanatiek internet gebruiker. Ik las een boek over het TCP/IP protocol en had al snel mijn eigen website en eigen domein. Het uitwisselen van gegevens ging nu veel gemakkelijker. Maar mijn eigen data, zoals email en brieven en werkstukken, bewaarde ik nog steeds op mijn eigen computer. En vandaag doe ik dat nog steeds.

Ik zie namelijk niet in waarom ik mijn brieven in digitale vorm aan iemand anders moet geven, of waarom ik iemand anders mijn documenten moet laten bewaren. Ik kan dat prima zelf. En bijna alle vroege netizens, de internetters van de eerste generatie, konden dat. Het waren over het algemeen bovengemiddeld intelligente mensen met een goede computerkennis.

De trend is toch wel dat zaken als email, foto’s, en eigenlijk alles wat je zelf maakt of ontvangt via internet nu door derde partijen zoals Microsoft (Hotmail) en Google (Gmail) worden beheerd. Wie er allemaal toegang heeft tot jouw data is niet helemaal helder. Toch is het voor veel mensen de beste manier, omdat ze niet hun eigen computer kunnen instellen of omdat het op deze manier gemakkelijker is. De internettende populatie bestaat nu bovendien niet alleen meer uit technische nerds – iedereen doet nu mee.

Een andere trend is de opkomst van zoekmachines en portals. Je bekendheid en vindbaarheid valt niet langer onder je eigen controle. Als iemand onder jouw naam troep op internet zet, of jouw goede naam besmeurd, dan gaat dat ten koste van je reputatie in de “echte” wereld. Dat was ook al zo in de tijden van het papieren tijdschrift, maar dat drukwerk had een vergeetfunctie: na enige jaren was bijna iedereen die publicatie in een krant wel weer vergeten. Bovendien werkten er bij kranten goed opgeleide journalisten die zich aan journalistieke codes hielden. Nu kan iedere idioot onzin over je schrijven, en dankzij de zoekmachines blijft dit permanent vindbaar.

Door de gegevens aan anderen te geven, en door de vindbaarheid onder de controle van de zoekmachines te moeten accepteren, was de weg naar de volgende stap gereed: de sociale netwerken. Mensen die al hun persoonlijke communicatie toch al via derde partijen laten verlopen, zouden er toch geen bezwaar tegen hebben nog meer van hun gegevens te geven in ruil voor het gemak om met kennissen, vrienden en nieuwe mensen te kunnen communiceren. Hyves, LinkedIn, Facebook, etc. etc. zijn bekende voorbeelden. Hieronder een leuk stukje video uit de televisieserie IT Crowd, aflevering “Friendface”. Uiteraard op mijn eigen server gehost, dus niet afhankelijk van Youtube. Niet dat ik daar zo op tegen ben, maar gezien het onderwerp van deze post moet ik wel 🙂

Steeds meer brieven, documenten en spreadsheets worden niet meer op de eigen computer opgeslagen, maar via applicaties zoals Google Apps gemaakt. Google Docs staat bijvoorbeeld toe je documenten op de servers van Google op te slaan, en ze via je browser te bewerken. Op die manier heb je Microsoft Word vaak niet meer nodig. Bovendien, omdat ze online staan kun je die documenten ook gemakkelijker delen en samen bewerken met anderen, en je kunt je documenten nu via elke computer met een internet verbinding benaderen. Je hoeft niet meer achter je eigen computer te zitten of een USB stick mee te nemen. Ook zorgt Google wel voor de backups, dus al je computer kapot gaat heb je nog steeds je documenten.

Nu is het speculeren over de volgende fase. En ik vermoed dat het de integratie tussen de sociale netwerken en de online applicaties wordt. Dus je logt in, en daarna kun je mailen, documenten en foto’s delen, chatten, melden wat je aan het doen bent, en lezen wat anderen aan het doen zijn.

Mijn accounts op de social media websites gebruik ik vooral om te linken naar mijn eigen website. Ondertussen blijf ik ouderwets en draai ik mijn eigen server, zonder beperkingen, met volledige controle. En ik kan ook overal bij mijn eigen spullen. Het vraagt wat meer technisch onderhoud, veel meer technische kennis, en serverhardware. Ik begrijp dat het voor personen en groepen die daar niet over beschikken aantrekkelijk en soms ook nuttig is om gebruik te maken van online diensten. Maar het is ook een risico, want je geeft je data en de controle daarover uit handen.

Deze blogpost werd in december 2022 overgezet van WordPress naar een methode gebaseerd op Markdown; het is mogelijk dat hierbij fouten of wijzigingen zijn ontstaan t.o.v. de originele blogpost.