Start It Up: fantastisch boekje van Luke Johnson

Een kerel die 180 miljoen euro aan bezittingen heeft, zo’n kerel hoeft geen boekje te schrijven om er rijk van te worden. Luke Johnson doet het niet voor het geld. Wel voor een betere wereld. Hij gelooft dat ondernemers zorgen voor betere diensten en producten, dat het kapitalisme zorgt voor creativiteit en innovatie, en dat zoveel mogelijk mensen de vrijheid van zelfstandigheid moeten proeven. De ondertitel van zijn boek Start It Up is dan ook: “Why Running Your Own Business is Easier Than You Think”.

Waar ik het boekje gekocht heb weet ik niet meer precies. Ik dacht op een vliegveld in Londen, nadat ik begin dit jaar in die stad een leuk sollicitatiegesprek had gevoerd. Helaas verviel de functie enkele dagen nadat ik hoorde dat er een tweede gesprek aan zou komen. Een externe opdrachtgever had zich teruggetrokken. De crisis is overal voelbaar. Zeker ook in Londen.

Londen is ook de thuisbasis van Luke Johnson. In zijn boekje beschrijft hij eerlijk en treffend hoeveel impact de crisis heeft op (Engelse) gezinnen, ondernemers, huizenbezitters, pas afgestudeerden, en werknemers. Hij heeft geen glazen bol — wanneer dit over zal zijn, weet hij niet. Maar wel is dit noodzakelijk.

De economische cyclus is een gevolg van de menselijke psyche. Als het goed gaat, gaan we meer uitgeven, meer leven, meer “vet” eten. Ook organisaties groeien dan alle kanten op. Tot de schulden te hoog worden, de risico’s te hoog, de hoogmoed te groot… En dan wordt het tijd voor een crisis. Kapitalisme werkt omdat het wegsnijdt wat niet werkt of wat teveel risico neemt. Zonder de dynamiek, zonder af en toe zo’n crisis zou er geen vooruitgang zijn. Een ondernemer kent diepe dalen en hoge toppen, maar Johnson noemt dat juist positief: dat is het leven, dat is beweging, dat is het “drama” van het leven.

De reviews in de pers en vakbladen zijn erg lovend. En terecht. Dit boekje leest gemakkelijk en prettig. En tegelijkertijd krijg je heel wat inzicht in hoe ondernemers, bedrijven en de economie in elkaar steken.

Luke bepleit het belang van het leren van een vak. Managers moeten diepgaande kennis hebben van hun eigen industrie. Het algemene “ik kan overal leiding geven” type, daar gelooft hij geen snars van. Maar ondernemers moeten wel een beetje van alle markten thuis zijn. Hij bepleit ook in het onderwijs een terugkeer naar de “Renaissance man”, de homo universalis. Tegelijkertijd is algemene scholing geen excuus om geen diepgaande, gedetailleerde kennis te hebben van het eigen marktsegment of het eigen vakgebied.

No doubt there will be further disappointments, but I’d like to think my average has improved over the years. It certainly ought to have. I guess my attitude has been that to make progress you constantly have to experiment, otherwise you may never find what works. In these safety-first, risk-averse times, it can seem as if the downsides of a flop are always worse than the advantages of a winner. But that attitude leads to stagnation.

Dus ook in een crisis moet je blijven experimenteren. Het succes van deze man bewijst zijn gelijk. Natuurlijk is zijn advies vooral gericht op ondernemers.

In mijn opinie is voor sommigen een “winterslaap” tijdens een crisis een beter idee. In de natuur doen veel dieren, zoals beren en mieren, dat ook. Mensen hebben tijdens de winter meer behoefte aan slaap omdat de dagen korter duren. Als er weinig voedsel is, moet je minder voedsel verbruiken, en je energie bewaren voor betere tijden. In oude dagen vierden de boeren het Midwinterfeest als de dagen kort waren. Zelfs in de Bijbel wordt tegen rente gewaarschuwd en wordt gesproken over zeven vette en zeven magere jaren.

Maar Luke Johnson gelooft in activiteit, niet in stilstand. Hij geeft toe dat het ondernemerschap niet voor iedereen is weggelegd. Alleen energieke, erg actieve mensen houden het goed vol. Toch beweert hij dat het ondernemerschap voor veel meer mensen geschikt is dan veel mensen geloven. En hoe klopt dat met elkaar? Simpel: je “eigen show” maken geeft je ook meer energie, meer vrijheid en meer creativiteit.

Luke vraagt zich af waarom business leaders zo vaak een negatief zelfbeeld hebben. Ze zijn weinig trots op hun ondernemende rol, en dat terwijl ze de motor van de activiteit en dynamiek in de samenleving zijn. Ik kan me herinneren van de colleges die ik kreeg van Bolkestein dat intellectuelen en kunstenaars volgens hem graag hun maatschappelijke status hoog houden door juist de rol van ondernemers, economie, en vrijheid van bezit te bagatelliseren. Dat zie je al in Plato’s Politeia. Ondernemers voegen zich daarin (en willen hun eigen maatschappelijke status verhogen) door kunsten en universiteiten te sponsoren, wat niet verkeerd is, maar daarmee sponsoren ze niet zelden cultureel-marxistische bewegingen of ideeën. Ook de middenstand is hiervoor gevoelig, juist omdat succesvolle middenstanders hun zonen en dochters graag naar de universiteit sturen, waar ze niet zelden in een politiek-cultureel klimaat komen waar ze het tegengestelde leren van wat de middenstand maakte tot wat het was.

Of het ondernemerschap iets voor mij is betwijfel ik zeer. Ik zweef en wandel zo’n beetje overal tussendoor, met hier wat strijd en daar een flirt en elders weer een diep gesprek of juist een goede borrel, alsof de éénogige god mij nog advies geeft. En op die grillige weg vond ik het boekje van Luke Johnson, een aanrader voor avontuurlijke mensen die graag iets willen opbouwen en zichzelf willen bewijzen om zo de wereld weer wat welvarender en gelukkiger te maken. En net zo’n aanrader voor iedereen die zulke mensen — en de wereld — wil begrijpen.

Start It Up —Why Running Your Own Business is Easier Than You Think
by LukeJohnson
2011, version reviewed: 2nd edition (2013)

Deze blogpost werd in december 2022 overgezet van WordPress naar een methode gebaseerd op Markdown; het is mogelijk dat hierbij fouten of wijzigingen zijn ontstaan t.o.v. de originele blogpost.